Kemoterapi tedavisi, kanser hastalığının ve kanser hücrelerinin öldürmesini amaçlayan ilaç tedavilerinin genel ismidir.
Kemoterapi Tedavisi Kanser Hücrelerini Nasıl Öldürür?
Kanser hücreleri, normal hücreler içinde türeyen, ama yapılarındaki bazı değişiklikler sebebiyle vücudun emirlerini dinlemez hale gelen hücrelerdir. Kemoterapi ilaçları ise bu hücrelerin farklı özelliklerini kullanıp normal hücrelere mümkün olduğu kadar az zarar vererek kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar. Çoğunlukla, değişik hedefleri olan birkaç kemoterapi ilacı verilerek kanser hücresinin birkaç cephede birden vurulması amaçlanır.
Kemoterapi Nasıl Uygulanır?
Kemoterapi ilaçları çoğu kez damardan serum gibi birkaç saatte verilir. Tedavi sonrası hastaya bir yada birkaç haftalık bir toparlanma süresi verilir ve ilaçlar önceden belirlenmiş bir takvime göre birkaç ay boyunca düzenli aralıklarla tekrarlanır.
Kemoterapi Tedavisi Sırasında Ne Gibi Yan Etkiler Yaşanabilir?
Farklı kanserlerin tedavisi için çoğu kez farklı ilaçlar kullanılır. Aynı tip kanserlerin tedavisi için bile hastaların özelliklerine göre sıklıkla farklı ilaçlar kullanılabilir. Bu nedenle yan etkileri de birbirinden farklı olabilir. Görmüş olduğunuz tedavinin yan etkileri konusunda en doğru bilgiyi size doktorunuz verecektir.
Yorgunluk
Kemoterapiyi izleyen hafta her zaman olduğundan daha kolay yorulursunuz. Bu çok normaldir. Dinlenmenin vücudun kendi kendisini tamir etmesi için bir çeşit ilaç olduğunu hatırlayarak bu yorgunluğa direnmeyiniz. İhtiyaç duyduğunuzda sık sık uyumaya, dinlenmeye özen gösterebilirsiniz. Kendinizi çok yormadan düzenli günlük yürüyüşler yaparak vücudunuzun fiziksel aktifliğini koruyabilir kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz.
Bulantı ve İştahsızlık
Bazı kemoterapi ilaçları verildikleri gün ve bazen tedaviden sonraki birkaç gün iştahsızlık ve bulantı yapabilir. Bu normaldir. Ayrıca tat duyunuz da geçici olarak değişebilir ve yemeklerin tadı alıştığınız gibi gelmeyebilir. Bu bazen tedavi boyunca sürebilir endişe etmeyin tedavi bitiminde her şey normale dönecektir.
Bu dönemi en az sorunla geçirebilmek için;
- Kemoterapiye aç olarak gitmeyin, ama midenizi çokta doldurmayın.
- Baharatlı ve yağlı yemeklerden kaçının
- Tedaviyi izleyen birkaç gün bulantı şikâyeti olursa daha hafif yemekler yemeye devam ediniz.
- Doktorunuz bulantı yaşayabileceğinizi söylediyse kendinizi iyi hissetseniz de ilk birkaç gün ağır ve midenizi tıka basa dolduracak şekilde yemekten kaçınınız.
- Bulantıyla ‘’savaşmayın’’. Size verilen ilaçları bulantının daha ilk belirtilerinde kullanmaya başlayınız. Bulantı iyice etkisini göstermeden önünü kesmek çoğu kez daha kolay olur.
Ateş
Birçok kemoterapi ilacı vücudunuzda mikroplarla savaşmakla sorumlu savaşçı kan hücrelerinin sayısını geçici olarak azaltır. Akyuvar ya da lökosit denilen hücrelerin sayısı azaldığında mikroplara karşı vücut savunmanız azalabilir. Eğer aldığınız ilaçlar bu gruptan ise doktorunuz sizi uyaracaktır. Bu uyarılara uyulmaması yaşamınızı riske sokacağından, doktorunuzun öneri ve uyarılarını dikkate alınız.
- Evde mutlaka bir termometre bulundurunuz, üşüme yada titremeniz olursa, kendinizi sıcak yada hasta hissederseniz ateşini ölçünüz.
- Ateşiniz 38 derece ve üzerinde ise o anda kendinizi iyi hissediyor da olsanız, zaman gözetmeksizin mutlaka doktorunuzu arayın. Savunma hücrelerinizin sayısı düşük olduğundan hastalık alıştığınızdan çok daha hızlı ilerleyebilir ve damardan verilecek antibiyotiklerle hastalığa erken müdahale etmek hayati önem taşıyabilir.
- Kemoterapi aldığınız aylar boyunca hasta olduğunu bildiğiniz kişilerden uzak durunuz. Örneğin eşiniz, anne-babanız yada kardeşiniz hastaysa iyileşene kadar mümkün olduğunca uzak durun. Küçük çocuklar, kreş veya okulda sık sık hastalık kapabilirler. Bu nedenle öpmek yada kucaklamak gibi çok yakın temastan kaçınınız. Ziyaret için gelenleri öperek karşılama alışkanlığınıza da son veriniz.
-
Kemoterapi Saç Dökülmesi
Her kemoterapi ilacı saçları dökmeyebilir. Saç dökülmesi bekleniyor ise doktorunuz bunu size söyleyecektir. Tedaviye bağlı olan saç dökülmeleri çoğunlukla 3. haftadan sonra başlar ve saçlar kimi zaman eskisinden de gür olarak tedavi bitimini takiben 1 ay içerisinde yeniden çıkmaya başlar. Birçok hasta için bekleyip saçlarının yavaş yavaş seyreldiğini görmek çok daha moral bozucu olabilir. Bu yüzden kemoterapi tedavisi almaya başladığınızda doktorunuzun da yönlendirmesi ile kendinize yeni saç siparişi verebilirsiniz. Kendi saçınızla birebir uyumlu, başınıza sabitlenebilecek, günlük hayatınızı aksatmayacak saç sistemlerinden faydalanabilirsiniz. Böylelikle çevrenizdeki kişilerin meraklı bakışlarına da maruz kalmazsınız.